Управување и диспечинг во ЕЕС

Објавено: јуни 28, 2022
1. Наслов на наставниот предмет Управување и диспечинг во ЕЕС
2. Код 4ФЕИТ09З024
3. Студиска програма ЕЕС
4. Организатор на студиската програма Факултет за електротехника и информациски технологии
5. Степен Прв циклус студии
6. Академска година / семестар IV/7 7. Број на ЕКТС 6
8. Наставник Д-р Александра Крколева Матеска
9. Предуслов за запишување на предметот Положени: Електрични мрежи, Високонапонски мрежи и системи
Ислушани: Компјутерски методи за анализа на ЕЕС
10. Цели на предметната програма (компетенции). Целите на предметот се стекнување компетенции поврзани со управувањето на електроенергетските системи и со техничките системи за управување на електроенергетските системи, нивната структура и функции (следење, управување и оптимизација). Разбирање на принципите на сигурна работа на електроенергетските системи. Разбирање на основните принципи на регулација на фреквенција и напони во електроенергетски системи.
11. Содржина на програмата: Потреба од управување во електроенергетските системи (ЕЕС). Интерконектирани ЕЕС – основни поими и дефиниции, мрежни правила. Сигурна работа на ЕЕС. Работни состојби во ЕЕС. Основни принципи и методи за регулација на фреквенција и регулација на напони во ЕЕС. Задачи на системите за управување на ЕЕС (следење, управување, оптимизација). Прибирање мерени податоци од ЕЕС (телемерења). Основни карактеристики на SCADA и примена во ЕЕС. Современи системи за управување на ЕЕС, нивна структура (EMS, DMS) и функции. Национални контролни (диспечерски центри) и диспечерски центри во дистрибутивни системи. Методи за следење и проценка на состојба на ЕЕС. Математичка формулација на оптимизационите проблеми на управување. Управување и редиспечинг за решавање на проблеми во реално време. Управување на ЕЕС во вонредни работни состојби.
12.Методи на учење Теоретска настава, аудиториски вежби, домашни задачи.
13. Вкупен расположив фонд на часови 3 + 2 + 0 + 0
14. Распределба на расположивото време 180
15. Форми на наставните активности 15.1. Предавања – теоретска настава 45
15.2. Вежби, семинари, тимска работа 30
16. Други форми на активност 16.1. Проектни задачи 30
16.2. Самостојни задачи 30
16.3. Домашно учење 45
17. Начини на оценување 17.1. Тестови 0
17.2. Семинарска работа/проект 10
17.3. Активност и учење 10
17.4. Завршен испит 80
18. Критериуми за оценување до 50 бодови 5 (пет) (F)
од 51до 60 бодови 6 (шест) (E)
од 61до 70 бодови 7 (седум) (D)
од 71до 80 бодови 8 (осум) (C)
од 81до 90 бодови 9 (девет) (B)
од 91до 100 бодови 10 (десет) (A)
19. Услов за потпис и полагање на завршен испит Редовно посетување на наставата и аудиториските вежби.
20. Начин на полагање на испитот Испитот се полага преку два парцијални испита (по 120 min) или завршен испит (120 min).
Студентот треба да ги изработи предвидените домашни задачи и проекти и да ги предаде според објавената динамика на веб страницата за предметот.
Полагањето на парцијалните испити/завршниот испит се состои од теоретски прашања и задачи. Завршната оценка се определува врз основа на поените добиени од испитите, домашните задачи и проектите, според соодветни тежински коефициенти.
За време на испитот не е дозволено користење литература во печатена или електронска форма, како и мобилен телефони, таблети или кој било друг електронски уред. Употреба на калкулатор е дозволена, но не е дозволено користење на мобилни телефони, таблети или слични електронски уреди.
21. Јазик на кој се изведува наставата Македонски и Англиски
22. Метод на следење на квалитетот на наставата Интерна евалуација и анкети.
23. Литература
23.1. Задолжителна литература
Бр. Автор Наслов Издавач Година
1 P. S. R. Murty Operation and Control in Power Systems, Second Edition Routledge, CRC Press 2011
2 A. J. Wood, B. F. Wollenberg Power Generation, Operation and Control John Wiley & Sons 1996
3 A. Abur, A. G. Exposito Power System State Estimation Marcel Dekker 2004
23.2. Дополнителна литература
Бр. Автор Наслов Издавач Година
1 P. Kundur Power Systems Stability and Control McGraw-Hill 1994
2 А. Крколева, П. Крстевски Управување и диспечинг во ЕЕС (интерна скрипта) 2016
3 A. S. Debs Modern Power System Control and Operation Kluwer Academic 1988
4 S. A. Boyer SCADA: Supervisory Control and Data Acquisition Iliad Engineering 2004